Tusheti is een historische regio in Oost-Georgië in het uiterste noorden van de Kacheti regio. Het grenst met Tsjetsjenië en Dagestan in het noorden. Het gebied is vandaag de dag beschermd en kent een rijke geschiedenis. Het is de enige regio in Georgië waar het toerisme nog geen grip op eeuwenoude tradities heeft gekregen. Dit maakt een bezoek aan Tusheti uniek.

Het is ook afgelegen. Het leven in de winter is hard en mensen zijn op zichzelf aangewezen. Tegenwoordig woont het merendeel van de Tush daarom in de lager gelegen dorpen zoals Alvani. Het leven in Tusheti wordt bepaald door twee belangrijke momenten in het jaar: het sluiten en opengaan van de bergweg. Pas als deze weer begaanbaar is, drijven schaapherders hun kuddes de berg op en komt in juni het toerisme op gang.

Dit is dan ook de reden waarom massatoerisme niet voorkomt in deze regio. De weg naar het grootste dorp met wel 37 inwoners, Omalo, is een van de gevaarlijkste wegen ter wereld. Deze is ooit aangelegd door de Sovjets in de jaren 80 en sindsdien is de weg onderhouden, maar nooit verbeterd.

De enige manier om in Tusheti te komen is om de Abano bergpas op 3000 meter hoogte over te steken. De weg gaat ieder jaar in mei open en sluit eind september. Slechts een handjevol mensen blijft achter, evenals de grenswachters die per helikopter ook in de winter het gebied bewaken.

We stappen bij Davit in het busje en beleven een rit die we niet snel zullen vergeten. Davit is een doorgewinterde chauffeur en kent de weg als geen ander. Het is ongelooflijk hoe hij over zo’n moeilijke en steile weg vol met gaten en hindernissen manoeuvreert. We zien langs de weg heel wat gedenktekens van mensen die het niet overleefd hebben. Met name de mist, slecht weer en de wind maken de pas verraderlijk.

Gelukkig hadden we prachtig weer. De rit naar Omalo is spectaculair met een continue veranderend landschap en als hoogste punt de Abano bergpas. Hoewel het 90 km rijden is, komen we 4 uur later bij ons guesthouse in Omalo aan.

• 

• 

Het guesthouse blijkt van de ouders van Giorgi te zijn! Giorgi’s ouders zijn op hun beurt weer verrast, omdat hun zoon niet had doorgegeven dat ik Russisch spreek. Dit kon hij ook niet weten, maar er werd meteen druk heen en weer geappt zodat iedereen op de hoogte was 😂. De oude generatie in Tusheti spreekt goed Russisch en is blij als toeristen dit ook kunnen.

• 

We krijgen watermeloen en Turkse koffie met koekjes geserveerd. De vader van Giorgi werkt bij de grenswacht. Dit lijkt mij een behoorlijke baan gelet op de grens met Tsjetsjenië en Dagestan. Hij vindt het zelf ‘wel meevallen’. Vroeger werkte hij bij het ministerie van Justitie, maar hij vertelt vol trots dat Giorgi nu zijn baan heeft overgenomen en dat het een eer is om grenswacht te zijn. Надо любить свою страну, oftewel je moet liefde voor je vaderland koesteren. Zo is dat.

Tijdens de koffie vraagt hij of ik bekend ben met de muiterij van Georgiërs tegen de Duitsers op Texel in de Tweede Wereldoorlog. Veel mannen hebben hierbij het leven gelaten. Georgiërs kennen hun geschiedenis goed. Ik kwam ook niet geheel onbeslagen ten ijs, waarnaar er enthousiast gereageerd werd op het feit dat we bekend zijn met deze opstand. Mocht je hier meer over willen lezen: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Opstand_van_de_Georgi%C3%ABrs

In de achtertuin is een klein chalet met overkapping gebouwd. Alles werkt op zonne-energie. De regio is dusdanig afgelegen dat deze niet is aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Ook hebben guesthouses watertanks op het huis staan om te kunnen douchen. Watervoorzieningen zijn ook een probleem in Tusheti. Primitief wellicht, maar voor ons als reizigers heel luxe om een eigen douche en wc te hebben.

• 

Onze gids komt kennismaken. Beso is 20 en kent het gebied goed te paard. Hij vraagt hoe laat we morgen willen vertrekken. We vinden 10:00 uur een mooie tijd. Maar eerst nog lekker eten! De gastheer en gastvrouw verbouwen van alles in eigen tuin en de Tusheti keuken is echt om je vingers bij af te likken. Alles wat je eet of drinkt is biologisch en puur. Zo ook de huisgemaakte wijnen. En kaas, reken op veel kaas. Met zoveel schapen in deze regio is dit een belangrijk product. Gouda kaas is erg lekker en uniek van smaak. Google maar eens als je nu denkt: ‘hoe kan dat Gouda kaas heten??’

Ook beginnen we de dag met een stevig ontbijt. Ieder guesthouse gaf lunchpakketjes aan ons mee. Geen straf, want dat is wat er overblijft van het ontbijt.

• 

En dan begint onze driedaagse tocht te paard! Beso staat klaar met de paarden en gelukkig passen al onze spullen in de zadeltassen. We zijn dan ook lichtbepakt op reis vertrokken. Mijn paard heet Malchik (jongetje in het Russisch). Een passende naam; wellicht omdat hij over een behoorlijke dosis karakter beschikt 😉. Vaisha maakt vrienden met Chalka. Dit betekent ‘geel’. Die begrijpen we direct, want het paard heeft een blonde vacht.

• 

We maken een steile klim Omalo uit. Het is goed vasthouden aan het zadel. Beso glimlacht en zegt ‘wait for tomorrow’. We rijden via idyllische en middeleeuwse dorpen naar Gerevi.

• 

De tocht is a-dem-benemend. Wat een indrukwekkende natuur met al zijn inwoners. Voor beren zal het de komende dagen overigens te warm zijn. We hebben uitzonderlijk weer in Tusheti. Drie dagen zon, 26 graden en blauwe lucht. Dat komt zelden voor. Meestal is het koeler en is het weer grilliger. We zien daarentegen genoeg roofvogels die boven ons cirkelen en ook de nodige slangen.

De eerste dag is het langst met een rit van 26km. We komen in Girevi bij ons tweede guesthouse aan en worden ontvangen door een vrolijke en opgewekte gastvrouw. Ook hier wordt weer watermeloen bij aankomst geserveerd en eten we ’s avonds andere heerlijke specialiteiten (met deze keer onze favoriet: chatsjapoeri en khinkali). Als we wakker worden kijken we vanuit ons raam op oude middeleeuwse verdedigingstorens.

• 

De tweede dag is korter, maar een stuk intensiever voor de paarden. We gaan namelijk de Nakaicho bergpas op! Deze ligt op 3000 meter hoogte. En het is ongelooflijk, maar waar: we doen de klim te paard. Wat een uitzicht op het Kaukasus-gebergte. We worden stil van zoveel moois om ons heen.

• 

We lunchen op het dak van de wereld en lopen met de teugels in de hand naar beneden. De afdaling is namelijk te steil voor de paarden. Net als Beso zegt dat we morgen langs het hoogst gelegen dorp van Europa komen, omdat het dorp dat we nu zien verlaten is, roept schapenherder ‘Zaza’ naar ons. Hij nodigt ons uit voor koffie, laat een authentiek herderhuis zien en Vaisha ontkomt er niet aan om een glaasje zelfgestookte wodka te drinken en drie dikke zoenen in ontvangst te nemen.

• 

We komen in Jvarboseli aan en hebben geen bereik meer. We verblijven in een prachtig guesthouse met een mooie veranda en fijne zithoekjes. Tijd voor een biertje! En tot Vaisha’s grote vreugde is de eigenaar fan van katten en lopen er twee spelende kittens rond. Ook hier krijgen we weer een waar feestmaal geserveerd. Ik vraag de gastvrouw hoe ze alle boodschappen voor de gasten hier krijgt. Ze antwoordt dat haar man iedere week helemaal de weg naar Alvani afrijdt en weer terug en daar flink inslaat. Een behoorlijke onderneming dus…

• 

Dan is (helaas) de laatste dag alweer aangebroken. We rijden van Jvarboseli terug naar Omalo en verblijven nog 1 nacht bij de ouders van Giorgi. De volgende ochtend om 10:00 uur komt Davit ons weer ophalen. We keren veilig terug bij de achtertuin van Giorgi’s oom. Het was een prachtige tocht die we niet snel zullen vergeten!